1960, New York. Rita Klein moet haar studie opgeven omdat ze zwanger raakt. Ze leert Jacob Nassy kennen, een Nederlandse man wiens moeder verdwenen is in de oorlog. Als Rita ontdekt dat de Jodenvervolging in Nederland werd georganiseerd met behulp van het soort Hollerith-computers waar ze op de universiteit mee gewerkt heeft, gaat ze op zoek naar informatie over Jacobs moeder.

1941, Den Haag. Cornelia Vogel werkt met de nieuwe Hollerith-computers, waarmee de nazi’s nauwkeurig alle Nederlandse inwoners registreren. Als ze beseft dat de volkstelling wordt gebruikt om Joden te vervolgen, zet ze alles op het spel om haar Joodse vriendin en geheime liefde Leah te helpen ontsnappen.

ISBN: 9789026169496 – Uitgeverij De Fontein – Aantal pagina’s: 432 – Roman, historisch

4 van de 5 sterren – Isolde

Recensie in één zin

‘Mooie en goed te volgen roman over een complexe geschiedenis.’

Hoofdpersonages

Het ene verhaal over Cornelia en Leah in Tel de sterren speelt zich af in 1941, het andere over Rita en Jacob in 1960. De beide verhalen zijn met elkaar verbonden door de Hollerith-computer die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetters in Nederland werd ingezet om de bevolking te tellen en exact te achterhalen waar alle Joden woonden. In 1960 werkt Rita, na een opleiding aan de universiteit, met eenzelfde computer en ze hoopt hiermee te kunnen achterhalen wat er tijdens de oorlog met de moeder van haar vriend Jacob is gebeurd.
In de loop van het boek raken de beide verhaallijnen met elkaar verstrengeld. Wat je vaak ziet is dat er familiebanden blijken te bestaan tussen de personages in de verschillende tijden. Dat zit in dit boek iets ingewikkelder in elkaar en onder andere dat maakt het verhaal heel boeiend.

Rita, Cornelia en Leah zijn alle drie sterke en strijdbare vrouwen die alles op alles zetten om te overleven en om hun geliefde zo goed mogelijk te helpen. Ook als ze daarbij zelf in een benarde positie terechtkomen. Dat laatste geldt met name voor Cornelia.
— Isolde

Sfeer

Tel de sterren speelt zich enerzijds tijdens de Tweede Wereldoorlog af, onder andere in verschillende concentratiekampen. Het is bijna niet nodig om te vertellen dat angst, onzekerheid en gruwelijke situaties daar toen de boventoon voerden. In 1960 was de situatie een stuk hoopvoller, al was er nog steeds veel dat het leven moeilijk maakte voor de hoofdpersonen Rita en Jacob. Jacob worstelt met zijn oorlogsverleden en blijft op zoek naar het lot van zijn moeder, Rita groeit op in een tijd waarin nog heel anders werd aangekeken tegen vrouwen, hun rol en positie in de maatschappij en zwangerschappen buiten het huwelijk.
— Isolde

Schrijfstijl

Kim van Alkemade heeft een prettige schrijfstijl. De hoofdstukken zijn niet te lang en de afwisseling tussen de verschillende hoofdpersonen en verschillende tijdlijnen houdt je aan het lezen. Van Alkemade is geïnspireerd door haar eigen familiegeschiedenis voor het schrijven van dit boek.
Het werken met de Hollerith-computer is een ingewikkeld en technisch verhaal, maar de auteur weet dit op een toegankelijke manier uit te leggen zodat je het gevoel hebt het te begrijpen. Het scheelt ook dat ze het gedoseerd doet, waardoor je elke keer weer wat meer inzicht krijgt.
Het is heel verontrustend als je je realiseert dat de Hollerith-computer, die ponskaarten maakt, echt heeft bestaan én tijdens de oorlog ook echt door de Duitsers is gebruikt. Het bedrijf dat deze apparaten maakte is opgegaan in ibm.
— Isolde

Passage uit het boek

‘Dit is een stomme taal, waar geen keel geluid aan kan toevoegen. Alleen de Hollerith-apparaten kunnen de kaarten laten spreken.
Cornelia laadt de kaarten in de koker en drukt op de startknop. Het apparaat komt onmiddellijk tot leven en spuwt in een razend tempo kaarten naar de schuine vakken. Ze had gedacht dat er geen werk bestond dat nog geestdodender was dan het ponsen van kaarten, maar als ze de sorteermachine heeft aangezet kan ze letterlijk niets anders doen dan ernaar gaan zitten kijken. Als een vak te vol wordt, stopt de machine vanzelf. Het is haar taak van in te grijpen, maar hiervoor is niet veel concentratievermogen nodig. Het razende klak-klak-klak en van de rollers en de kaarten verdwijnt naar de achtergrond als Cornelia’s gedachten weer afdwalen naar Leah Blom.’

Leesvoorschrift

Voor vrouwen of mannen?

Hoe dik is de pil?

Bekijk deze visuele boekrecensies ook eens

Recensie: Ellie Dean – Geef nooit op

Recensie: Pam Jenoff - Het meisje met de blauwe ster