non-fictie
Tag
Recensie: Dirk van Delft – Weer en wind
*** 3/5
Christoph Buys Ballot (1817-1890), oprichter van het KNMI, was een van ’s werelds beroemdste meteorologen. Als zoon van een rijke dominee studeerde hij in Utrecht letteren én natuurwetenschap, tot de laatste zijn volle aandacht eiste.
Toen zijn materietheorie op onbegrip stuitte, nam een gefrustreerde Buys Ballot de ‘speelpop’ van de meteorologie ter hand. Met succes. Op bolwerk Sonnenborgh verrees een weerkundig observatorium dat dankzij Thorbecke, die het nut zag van snellere en veiligere vaarroutes naar Indië, in 1854 promoveerde tot rijksinstituut. Internationale roem bracht de ontdekking van het verband tussen luchtdrukverdeling en wind: de wet van Buys Ballot.
Weer en wind portretteert een veelzijdig onderzoeker, meer ‘beschouwer’ dan experimentator. Buys Ballot was een diplomatieke duizendpoot met tomeloze energie, bewonderd om zijn organisatorisch talent. Naast KNMI-directeur was hij in Utrecht voltijds hoogleraar in wis- en natuurkunde en op de Veluwe bezat hij landgoederen waarop hij aan bosbouw deed. Kenmerkend voor zijn toewijding: toen de Nederlandse poolexpeditie van 1882-1883 ingevroren raakte, stond Buys Ballot met zijn ganse familiekapitaal garant voor een reddingsoperatie.
Recensie: Marcel Maassen – Weg van Ikea
**** 4/5
Hoe is het om bij Ikea te winkelen, dat weet iedereen. Maar hoe is het om daar te werken en elke dag die meute aan je voorbij te zien trekken? Om honderd keer per dag met Hej! te worden nageroepen? Om onderdeel te zijn van de Ikea-familie die al dikwijls met een sekte werd vergeleken?
Elly van Westerop-Sajet (1957) werkte er bijna zevenendertig jaar en collega’s noemden haar ‘de koningin van Ikea’. In de blauwe doos was ze getuige van bizarre taferelen, hilarisch en soms tragisch. Ze zag onze smaak veranderen en ondervond de verhuftering van Nederland aan den lijve.
In de laatste maanden voor haar pensioen trok Marcel Maassen met haar op en hij leerde Ikea kennen van binnenuit. Het resultaat is een heerlijk boek boordevol anekdotes, idiote weetjes en kleine geheimen waarvan fans en haters zullen smullen. Je volgende bezoek aan Ikea – als dat er tenminste nog van komt – zal een geheel nieuwe ervaring zijn: je ziet dingen die je nooit eerder waren opgevallen.
Recensie: Astrid Holleeder – Wie praat, die gaat
***** 5/5
Astrid Holleeder leeft al jaren ondergedoken. Ze getuigde tegen haar broer Willem Holleeder en leeft sindsdien met de voortdurende dreiging van zijn wraak. In Wie praat, die gaat vertelt Astrid over haar leven in de schaduw van angst. Ze beschrijft de dagelijkse routines die nodig zijn om te overleven, de constante waakzaamheid, de voortdurende zorgen om haar familie, het gebrek aan steun en bescherming vanuit de overheid en de onmogelijkheid om een normaal leven te leiden.
Astrid neemt de lezer mee in haar innerlijke strijd: de emotionele tol van haar getuigenis, haar worsteling met schuldgevoelens en de vrees om Miljuschka, Rich en Francis te verliezen. Ze deelt openhartig haar gedachten en gevoelens, waardoor de lezer een intieme blik krijgt op de impact van haar keuzes.
Recensie: Rachel Kousser – Alexander aan het einde van de wereld
**** 4/5
Alexander de Grote bevond zich rond 330 v.Chr. op het toppunt van zijn macht: hij had de Perzen verslagen en Persepolis ingenomen. Zijn uitgeputte en getraumatiseerde soldaten wilden naar huis, maar hun ambitieuze leider had andere plannen. Hij wilde naar Afghanistan en verder: op zoek naar het einde van de wereld. De levensgevaarlijke reis die volgde duurde zeven jaar en stelde hem en zijn strijders fysiek en mentaal zwaar op de proef: moessons, extreme temparturen, natuurlijke hindernissen en veel lastige en listige vijanden moesten getrotseerd worden. Ook dreigde voortdurend muiterij, want zijn soldaten stelden zelfs de overtuigingen ter discussie waarop Alexander zijn wereldrijk had gebouwd. Hij overleed na deze extreem spannende én inspannende periode op tweeëndertigjarige leeftijd – voor altijd een legende.
Zeer meeslepend vertelt historica Rachel Kousser over het laatste deel van het leven van een van de grootste en meest tot de verbeelding sprekende veroveraars aller tijden.
Recensie: Suetonius – Keizers van Rome
**** 4/5
Caesar droeg een lauwerkrans om zijn kaalheid te verbergen. Augustus liet al zijn portretten retoucheren. Caligula wilde zijn paard benoemen tot consul. Nero stak Rome in brand en vermoordde zijn stiefbroer, zijn leraar, zijn moeder en zijn zwangere vrouw. De biograaf Suetonius (tweede eeuw) geeft een ontluisterend beeld van de heersers van een wereldrijk.
Recensie: Patric Gagne – Sociopaat
**** 4/5
Al sinds haar kinderjaren voelt Patric Gagne dat ze anders is: ze kent vrijwel geen angst, schuldgevoel of empathie. Eigenlijk voelt ze niets, tenzij ze steelt, inbreekt of zelfs geweld gebruikt. Later ontdekt ze dat er een woord is voor mensen zoals zij: sociopaat. Maar hoewel ze zich meteen herkent in de officiële beschrijving daarvan, ziet ze ook direct dat dit niet het hele verhaal is. Ze heeft haar leven uitgestippeld, hechte relaties en vriendschappen opgebouwd, en doet (meestal) haar best om te vermijden dat ze anderen pijn doet.
Terwijl ze probeert om haar duistere impulsen te onderdrukken en ondertussen een stabiel, liefdevol gezinsleven op te bouwen, vraagt ze zich af hoe sociopaten een plek kunnen vinden in de maatschappij. En komt ze daarachter voordat ze zelf te ver gaat?
Recensie: Patrick van der Jagt – Caveman
***** 5/5
In Caveman vertelt Patrick van der Jagt hoe hij thuiskomt na twintig jaar op straat te hebben gewoond. Jarenlang leefde hij zonder dak boven zijn hoofd met als enige doel geld bij elkaar sprokkelen en een slaapplek vinden. Hij was verslaafd aan cocaïne en heroïne en werkte in de prostitutie.
Tijdens Het Rotterdam Project in 2018 ontroerde Patrick miljoenen kijkers. Hij kickte af op nationale televisie, werd verliefd op de eindredactrice van het televisieprogramma, kreeg samen met haar een zoontje en is nu een succesvolle fotograaf en motivatiespreker. Dit is verhaal over (zelf)liefde, veerkracht en het keiharde leven op straat.
Recensie: Els van Roode – Somewhere Els
***** 5/5
Afgelopen zomer keek heel Nederland naar het tv-programma B&B Vol Liefde. En als er één deelnemer uitsprong, dan was het wel voormalig stewardess Els. Door haar innemendheid, scherpe humor en talent als gastvrouw sloot iedereen Els in het hart. Het was dan ook een schok voor veel kijkers toen Els in Schotland door de B&B-eigenaar werd weggestuurd.
Maar terug in Nederland zit Els niet bij de pakken neer. Het liefdesverdriet waait over en in korte tijd wordt ze razend populair op Instagram, waar ze haar dagelijkse belevenissen en haar bijzondere avonturen als stewardess deelt. Bijna twintig jaar lang vloog ze de hele wereld over, en daar kan ze geweldig over vertellen.
In Somewhere Els deelt Els al haar reisavonturen en geeft ze een kijkje achter de schermen. Ze vertelt openhartig over het fascinerende beroep van stewardess: over de bijzondere ontmoetingen met passagiers, het keihard werken op tien kilometer hoogte, de hilarische situaties met reizigers, de hechte band met collega’s en de fijne tussenstops op exotische bestemmingen.
Recensie: Joline van de Oever – Press Pause
***** 5/5
Waar ga je heen als je even op de pauzeknop wilt drukken? Om de drukte van alle dag achter je te laten, stil te staan en tot rust te komen? Joline van den Oever signaleerde een groeiende behoefte aan vertraging en werd onverwachts ervaringsdeskundige.
In Press Pause ontdek je veertig originele (slaap)plekken in Europa waar je vertraagt, ontspant en oplaadt. Droom weg bij een lang verblijf off the grid of kies een quick fix in de stad. En dat hoeft niet altijd iets te kosten. Van kampeervlot in de Noord-Hollandse polder tot een stilteretraite in de Italiaanse Alpen en van Zweedse boomhut tot yogastudio dicht bij huis. De persoonlijke verhalen en inzichten die Van den Oever deelt, maken Press Pause een onmisbare inspiratiebron voor iedere reislustige rustzoeker.
Recensie: John Sweeney – Moord in de goelag
*** 3/5
De moord op Aleksej Navalny in februari 2024, twee jaar na de gruwelijke inval van Rusland in Oekraïne, vormde een nieuw dieptepunt in de toch al weerzinwekkende gedragingen van het Kremlin. Navalny flirtte in zijn jonge jaren met nationalistisch rechts, maar ontpopte zich in de loop der tijd tot de belangrijkste Russische oppositieleider, die door het regime op alle mogelijke manieren werd tegengewerkt. Hij maakte een fatale inschattingsfout toen hij, na te zijn vergiftigd met novitsjok, in 2020 toch terugkeerde naar Rusland, in de veronderstelling dat Poetin hem niet zou doden. Maar toen Poetins macht groter werd, door de oorlog in Oekraïne en de dood van Wagner-leider Prigozjin, moest Navalny eraan geloven.
De Britse journalist John Sweeney ontmoette Navalny een paar keer en levert met Moord in de goelag de eerste volwaardige biografie van deze controversiële maar charismatische man.
Recensie: Jean-Paul Sartre – Existentialisme is humanisme
*** 3/5
“De mens is ertoe gedoemd vrij te zijn. Gedoemd want hij heeft zichzelf niet geschapen, en toch is hij vrij, want eenmaal in de wereld geworpen is hij verantwoordelijk voor alles wat hij doet.”
Met die woorden kondigde Jean-Paul Sartre in 1945 een nieuwe filosofie aan die de wereld stormenderhand zou veroveren: het existentialisme. Daarin heeft de mens geen doel, geen bestaansreden, geen essentie. Hij moet zijn existentie zelf vormgeven: “Je bent vrij, je moet kiezen,” zegt Sartre. Maar je kiest niet alleen voor jezelf. Je keuze laat zien welke wereld je eigenlijk wilt. Je vrijheid is daarmee volgens Sartre tegelijk je opdracht: “Een wereld waarin de mens beslist over zijn eigen zijn en over dat van de anderen.”
Driekwart eeuw later is Sartres filosofie nog even actueel. Het kleine en beroemde werk dat tal van mensen de grondgedachten van het existentialisme bijbracht, is nu opnieuw beschikbaar, in een nieuwe vertaling van Ger Groot.
Recensie: Lloyd Llewellyn-Jones – De Cleopatra’s
**** 4/5
Cleopatra, de intelligente en charismatische koningin, was bij leven al een legende. Wat maar weinig mensen weten is dat er vóór haar nog zes andere Egyptische koninginnen met die naam zijn geweest. De zeven Cleopatra’s waren Griekssprekende afstammelingen van Ptolemaeus, de generaal die samen met Alexander de Grote in 322 BCE Egypte veroverde.
Ze waren nauw verwant aan elkaar, als moeder, dochter, zuster of nicht. De zeven koninginnen heersten over Egypte in de laatste fase van de onafhankelijkheid van dat land, voordat het werd opgeslokt door het Romeinse Rijk. Hun verhaal draait om ambitie, verraad en moord, maar ook om vastberadenheid en levenslange betrokkenheid. Na drieduizend jaar waarin mannen aan de macht waren geweest, volgde een slotakkoord van anderhalve eeuw waarin de koninginnen hun potentieel wisten te benutten. Alleen al door hun doorzettingsvermogen en de kracht van hun persoonlijkheid verdienen de Cleopatra’s hun plaats in de grootste geschiedenis van Egypte.
Met deze fascinerende biografie van de zeven Cleopatra’s krijgen deze buitengewone vrouwen een verdiende plaats tussen de belangrijkste figuren in de wereldgeschiedenis.